Kontynuacja artykułu „Faktura do paragonu cz. 1” oraz „Faktura do paragonu cz. 2„:
Wystawianie faktur do paragonów – przepisy
Analizując przepisy regulujące zasady wystawiania faktur do paragonów możemy dostrzec ich sprzeczność i niespójność proponowanych rozwiązań.
Możliwości podatnika dotyczące faktur wystawionych przez podatnika:
- Podatnik otrzymuje fakturę wystawioną do paragonu bez NIP. Jeśli ujmie ją w ewidencji zakupów, to obniży o jej wartość podatek należny i albo zapłaci mniejsze zobowiązanie albo zwiększy kwotę do zwrotu (pośredniego lub bezpośredniego). Może odliczyć podatek naliczony, gdyż w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT, który stanowi o przesłankach wyłączenia z prawa do odliczenia podatku naliczonego, nie wymieniono tego rodzaju dokumentu jako pozbawiającego możliwości skorzystania z odliczenia VAT. Oczywiście liczy się z sankcjami, ale one zostają nałożone wyłącznie w przypadku ujawnienia takiej faktury, a można to zrobić tylko w toku kontroli podatkowej lub celno-skarbowej i to przeprowadzonej zarówno u nabywcy jak i wystawcy. Organy podatkowe nie dysponują narzędziami, by taką fakturę wykryć w trakcie czynności sprawdzających. Co prawda w nowych JPK należy zaznaczać fakturę wystawioną do paragonu jako FP, ale czy ten paragon zawierał NIP kupującego, tego się już nie wykazuje. Jedyną szansą jest kasa on line, ale kasy tego typu w wielu branżach jeszcze nie funkcjonują. W KKS nie przewidziano takiej sytuacji, zatem brak jest przepisu na podstawie którego można nabywcę ukarać
Można więc założyć co najmniej parę miesięcy korzyści finansowej, szczególnie przy wzrastającej inflacji. - Podatnik otrzymuje fakturę wystawioną do paragonu bez NIP. Jeśli nie ujmie jej w ewidencji zakupów, sankcja nie zostanie zastosowana, a faktura będzie stanowiła podstawę do wykazania kosztów w podatku dochodowym. I tu powstaje kolejny dylemat: czy w wartości netto czy brutto. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (analogicznie art. 16 ust.1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) podatek naliczony stanowi koszt uzyskania przychodów w części, w której – zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług – podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług. Z wykładni celowościowej tego przepisu można wyprowadzić wniosek, że skoro odliczając VAT, kupujący naraża się na sankcje, to rozsądnie jest rozpoznać koszty w kwocie brutto.
- Jednakże, jak już wykazano, z faktury wystawionej do paragonu bez NIP podatnik ma prawo do rozliczenia podatku naliczonego, a zatem przepisy w podatku dochodowym wskazują, że nawet jeśli z tego prawa nie skorzysta w obawie przed sankcjami, to do kosztów uzyskania przychodów VAT nie zaliczy. W tej sprawie winno wypowiedzieć się MF, choć moim zdaniem, dopóki przepisy w podatkach dochodowych nie zostaną zmienione, to w opisanym przypadku podatek VAT kosztem nie będzie.
W ustawie o VAT jak i w rozporządzeniach wykonawczych (dotyczących kas rejestrujących) do ustawy MF ujęło przepisy, które mogą pomóc podatnikom dostosować się do nowych wymogów ustawowych, dotyczących wystawiania faktur. Rozwiązania te są znane od wielu lat, należy je tylko zastosować.
Paragon na kwotę do 450 zł zawierający NIP nabywcy, traktowany jest na równi z fakturą uproszczoną. W przypadku pomyłki w NIP możliwe są 2 rozwiązania:
- skoro faktura uproszczona to też faktura, to na podstawie art. 106j ust.1 pkt 5 ustawy o VAT, który dopuszcza możliwość wystawienia faktury korygującej w przypadku błędu w jakiejkolwiek pozycji faktury, można ją poprawić – fakturą korygującą nie można zmienić strony transakcji, ale można ją doprecyzować. Należy zauważyć, że stanowisko KIS w tym zakresie jest odmienne. To oznacza, że błędny NIP na paragonie pozbawia prawa do otrzymania faktury z NIP kupującego. (pismo sygn. 0111-KDIB3-2.4012.590.2019.3.SR z 20 grudnia 2019r.: „W przypadku gdy na paragonie zostanie wskazany błędny NIP nabywcy, nie będzie możliwości zidentyfikowania nabywcy, bowiem paragony fiskalne nie zawierają żadnych innych danych pozwalających zidentyfikować nabywcę. W związku z powyższym, zdaniem Organu, w przypadku gdy na paragonie zostanie wskazany błędny NIP nabywcy, to Wnioskodawca nie będzie uprawniony do wystawienia faktury zawierającej NIP do takiego paragonu”).
- można również zastosować rozwiązanie opisane w § 3 ust. 4 i 5 rozporządzenia ministra finansów w sprawie kas rejestrujących, które reguluje sposób postępowania wystawcy paragonu w przypadku oczywistej pomyłki. Taki błędny paragon należy ująć w ręcznej ewidencji pomyłek z opisem rodzaju popełnionego błędu, a następnie wystawić drugi, prawidłowy paragon. Zapisy z ewidencji pomyłek na koniec okresu rozliczeniowego ujmuje się w ewidencji sprzedaży ze znakiem (–).
Wydaje się, że to rozwiązanie może być stosowane również w sytuacji pomyłkowego wystawienia paragonu bez NIP podatnika oraz w sytuacji pomyłki w NIP na paragonie o wartości powyżej 450 zł.
Paragon na kwotę powyżej 450 zł, zawierający NIP nabywcy, fakturą nie jest. Tu podatnik może zastosować następujące rozwiązania:
- wystawić fakturę zawierającą ten sam NIP, który jest wskazany na paragonie fiskalnym, a następnie wystawić fakturę korygującą lub
- potwierdzić notę od kupującego;
- wystawić fakturę z prawidłowym NIP, a więc różnym od tego, który jest na paragonie fiskalnym;
- potraktować paragon z błędnym NIP jako oczywistą pomyłkę – zachować się analogicznie, jak to zostało opisane wcześniej.
Pierwsze i trzecie rozwiązanie są neutralne podatkowo.
Kolejny dylemat to numer, pod jakim należy wykazać w ewidencji paragon pełniący funkcję faktury uproszczonej. Ministerstwo Finansów w objaśnieniach podatkowych wskazało, że na to być nr paragonu znajdujący się w jego części fiskalnej, w lewym dolnym rogu. Numer ten nie ma jednak przymiotu jednoznacznej identyfikacji dokumentu, jak tego wymaga art. 106e ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, a co za tym idzie weryfikacja transakcji u wystawcy i nabywcy byłaby znacznie utrudniona. Wydaje się, że MF zdało sobie sprawę z tych kłopotów przedłużając konieczność raportowania tych dokumentów począwszy od rozliczenia za lipiec 2021 r. Miejmy nadzieję, że znajdzie takie rozwiązanie problemu, które nie obciąży zbytnio podatników.
Podsumowując:
Regulacja dotycząca faktur wystawianych do paragonów w praktyce rodzi wiele wątpliwości i kłopotów dla obu stron transakcji. Istotne byłoby uczulenie sprzedających, którzy nie zawsze są podatnikami, aby przed zatwierdzeniem paragonu upewniali się, czy kupujący chce podać NIP. W tym kierunku idzie zmiana rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, która każe podatnikowi przed zatwierdzeniem paragonu fiskalnego lub faktury, w celu wyeliminowania oczywistych pomyłek w ewidencji, sprawdzić poprawność wystawianego dokumentu (§ 6 pkt 10). Ta uwaga winna być kierowana szerzej, również do osób obsługujących te urządzenia. Często zadawane pytanie: “faktura czy paragon” jak widać nie wystarczy.
Podstawy prawne:
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U z 2020 r., poz. 106)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. 2019 poz.816 ze zm.).
Autor: Dorota Łabuda prowadząca kursy i szkolenia podatkowe (cała lista dostępna tutaj).